‘ Het dagelijkse leven van onze rug ‘


Wij kunnen onze rug niet zien. Toch, schuilt er in ieders rug een bedrijvig organisme, dat overdag voortdurend in werking wordt gesteld en dat 's nachts maar amper rust. Juist, dát is onze rug! En precies omdat wij onze rug niet kunnen bekijken, vergeten wij soms wel eens hoe zeer diezelfde rug moet buigen, draaien, torsen, strekken, stretchen en uitrekken om alsnog aan al onze behoeftes te moeten voldoen. Slechts wanneer hij pijn signaleert, vergeten wij hem niet,  en geven wij hem prompt de schuld van het ongemak/pijn.

Omdat onze rug een complexe neurologische structuur vertegenwoordigt, (in feite de verlenging van onze hersenen) is het een groot wonder dat hij ons niet meer pijn geeft. Onze rug moet in goede orde vertoeven, wanneer hij ons succesvol de hele dag moet ondersteunen in de vele al of niet toevallige gebeurtenissen.

In feite is hij één aaneenschakeling van wervels, die verbonden worden door stevige musculatuur en ligamenten. En toch, relatief losjes maar perfect in elkaar past, (via facetten), die de dagdagelijkse bewegingen veilig begeleiden en ons behoeden voor een volledige torsie.

Zelfs het lang zitten of staan, soms een hele lastige zaak voor velen onder ons, wordt opgevangen door talrijke intrinsieke bewegingen in de houdingsmusculatuur, facetten enz... .

Als een wervelkolom kon praten, zou hij veel te zeggen hebben over wat hij moet doorstaan en hoe mensen er meer rekening zouden moeten mee houden.

Gewekt in het koude grijze licht van een winterse ochtend, gaat de wervelkolom voorzichtig rechtzitten, na een nachtelijke liggende houding. Hij zou zich graag zachtjes willen bewegen, maar sommige mensen springen bij het ontwaken meteen uit bed. Dit is zeer onfair voor een tere wervelkolom, die niet zo plotseling in een verticale positie kan komen. Een wervelkolom kan zich hierdoor erg verzetten, waardoor het wel eens meer voorkomt, dat men prompt terug het bed in moet.

De wervelkolom wenst echter veel voorzichtiger gewekt te worden. De eigenaar steekt daarom best zijn voeten eerst in zijn pantoffels, trekt een kamerjas aan, en neemt voorzichtig de trap. De segmenten van de wervelkolom beginnen zich te adapteren en zich stilaan op te warmen voor de dagelijkse activiteiten, in de stille hoop dat alles goed zal gaan.

Terwijl het lichaam zucht en kreunt, wordt er thee of koffie bereid aan de voorzijde van ons lichaam. Met de bedoeling ons hart wat te verwarmen, of ons brein wat wakker te maken, resulteren wij in een reflexmatig effect van wat pijndemping in de ruggengraat. Ons lichaam bezit nu een iets mindere vale gele blik, maar zijn wervelkolom blijft onverminderd op zijn hoede.

Het ongelukkig reiken naar een klonter zeep in het bad, brengt niet alleen het risico van een hersenbloeding, een ontwrichte schouder of een hernia met zich mee, maar onderwerpt onze rug eveneens aan buitengewone torsie met complexe combinaties van verschillende buig- en torsiebewegingen, die alleen een wiskundig expert zou kunnen ontcijferen.

Dit belast de beschermende capaciteit van gewrichten, ligamenten en spieren tot bijna ondraaglijke niveaus. Soms begeeft er iets in de rug onder deze mishandeling, en wanneer het lichaam probeert op te staan, ondervindt het een pijnlijke fixatie onder de vorm van een meedogenloze spasmering. Met luid geschal wordt huiselijke hulp ingeroepen, en de lijdende wervelkolom belandt in bed  met een aanval van lumbago.

Maar vandaag wordt de zeep opgeraapt zonder ongelukkig bewegen, en wordt de wervelkolom in een warm bad geplaatst, waar hij voor een paar minuten zijn enige geluk van de dag geniet. Ondersteund door de opwaartse kracht van het water, ontspannen door de warmte, vrij van alle spanning en gevaar, is onze wervelkolom op zijn best.

Dit rustgevend intermezzo is veel te kort, want daarna komt het aankleden, die uit een reeks van handelingen bestaat waarbij de wervelkolom op allerlei vreemde manieren wordt bewogen. Bv. het aantrekken van sokken en schoenen terwijl men op één been balanceert, om nog maar te zwijgen van het zoeken naar de juiste broekspijp wanneer men met beide benen zich de broek in wurmt. Terwijl het lichaam heen en weer waggelt, in een wanhopige poging om het evenwicht te bewaren, spelen er zich op onze wervelkolom enorme spanningen en belastingen af.

Er bestaat ook een stevige impact op onze rug, wanneer de bretels worden vastgemaakt; en een scherpe beperking van de vrijheid wanneer de bovenste knop van de broek wordt dichtgeknoopt tegen de weerstand van wat het lichaam zeer zuinig 'coöperatie' noemt.

Dan valt de kraagknoop op de grond en gaat verloren. Dit gebeurt bijna altijd, maar niet vaak genoeg in een mensenleven om de onwetende rug elke keer opnieuw te laten verrassen.

In de badkamer ben je bijna zeker, dat als er iets valt, het meestal te vinden is onder het bad, en dan weet je meteen waar je moet gaan zoeken. Maar een knoop die in de slaapkamer valt, wordt onmiddellijk gegrepen door een soort kabouter die hem naar de meest verafgelegen hoek rolt, en onder een Jacobijnse commode of een iets zwaardere Edwardiaanse commode of onder een zeer modern bed met onvoldoende bodemspeling en aldaar verdwijnt.

De hartverscheurende zoektocht naar de ontbrekende knoop laat de wervelkolom de meest fantastische buigingen en kromming uitvoeren, begeleid door goddeloze vloeken en verwensingen van het lichaam.

Alleen de  rust van het ontbijt herstelt de vrede. Als het ontbijt is afgelopen, bereidt het lichaam zich voor om het huis te verlaten; maar als hij de deur opent, klinkt er achter hem een stem: "Voordat je weggaat lieverd, help me dan even de piano te verzetten". De eigenaardige dreigende klank van "lieverd" doet het lichaam haastig te gehoorzamen, terwijl de wervelkolom ondertussen beeft van angst, want hij heeft dit kleine euvel op eerdere pijnlijke gelegenheden al meegemaakt. Misschien glippen er zelfs enkele wervelkolomschijven tussenuit.

Dit is inderdaad een zeer ernstige situatie voor elke wervelkolom. Alles kan gebeuren! Deze wervelkolom zou zelfs kunnen gaan schuiven met enkele van zijn tussenwervelschijven, en eenmaal dat gebeurt is, wordt het nooit meer hetzelfde als voorheen. Deze tussenwervelschijven zijn ronde rubberen discussen, die ingeklemd zitten tussen de wervels om te voorkomen dat ze tegen elkaar aanzitten. Wanneer een schijf/discus gaat schuiven,  kan hij eruit glijden als een kersenpit, en is de wervelkolom nog nauwelijks bruikbaar bij het optillen van piano's. 'Zelf-repecterende ruggen' willen niet te veel gebogen worden voor deze taak, omdat zij uit ervaring weten dat het lichaam door zijn knieën moet buigen, de rug recht moet worden gehouden en het voorwerp dicht tegen zijn eigen zwaartepunt moet worden getild. De spieren protesteren daarom reflexmatig, als zij voor deze taken worden ingezet.

Maar de piano wordt toch succesvol opgetild. De wervelkolom heeft geen schijven verloren en het lichaam maakt een dankbare ontsnapping uit het huis; voordat de meesteres des huizes zich herinnert dat er nog enkele fotolijsten moeten verhangen worden, waardoor de wervelkolom wordt ontlast van enkele centimeters te moeten uitrekken om met de vingers aan de bovenste fotolijst te geraken.

In plaats daarvan wordt het naar de garage gebracht en in de auto gezet, om  naar het werk gebracht te worden. Dit is nochtans niet altijd een plezierige rit voor de wervelkolom. Het lichaam telt niet alleen het aantal kilometers maar tegenwoordig het aantal uren zitten in de auto, alvorens men na het trotseren van ellenlange files het werk bereikt. Sommige ruggen worden als verwend genoemd omdat ze in auto's rijden, maar de waarheid is dat de meeste van hen liever zouden stappen.

Maar vandaag is het een dag waar de rug, allicht om zakelijke redenen, een potje golf gaat slaan. Natuurlijk zou hij veel liever op kantoor gaan werken, maar hij offert zichzelf en zijn wervelkolom op om te voldoen aan zijn geliefde golf-familie. Ruggen houden niet van golf, vooral niet als het door een beginner wordt gespeeld. Want voor de wervelkolom bestaat golf uit een  eindeloze herhaling van gewelddadige torsies.

Alle bewegingen gaan in dezelfde richting. Tegen het einde van een ochtendje golfen, voelt de rug dat hij terug kan schroeven. En inderdaad, er zijn veel lichamen die pathologisch verslaafd zijn aan golf,  waarbij rug permanent, tragisch getorst is geraakt. Met als ongelukkig resultaat dat ook ellebogen, knieën, nek en mentaal zich ook opgedraaid voelen.

Bovendien staat de rug niet alleen bloot aan heftige torsies, maar tevens ook aan toenemende moeilijkheden vanwege de angstaanjagende toestand van psychologische- en fysische spierspanning, dat het 'golfende' lichaam onveranderlijk vertoont. Gelukkig wordt dit onherroepelijk afgewend.  Juist op tijd aan de negentiende hole, wanneer kalmerende medicijnen naar binnen worden gegoten, waardoor de spieren onmiddellijk ontspannen.

Vervolgens volgt een zeer substantiële 'zakelijke' lunch, waarna het lichaam slaperig maar voorzichtig terugkeert naar zijn auto, en zich neerploft in de autostoel. De rug moet zich dan niet alleen aanpassen aan de zithouding in de autostoel, maar ook aan de lunch, die als een lood in de maag nestelt.

Bijgevolg, wanneer maag en rug eenmaal in het kantoor zijn aangekomen, kunnen ze zich amper rechtopstaand houden. Tegen die tijd is de rug moe. Hij heeft een zware dag gehad en hij zou het vriendelijk op prijs stellen aan wat huiselijk comfort. Maar daar is nu op kantoor niemand die daar aan denkt.

Het lichaam, dat op de manier van een senior zittende werknemer, zijn gebruikelijke "executive" houding aanneemt zijnde; de voeten op het bureau de rug in een onderuitliggende houding op de bureaustoel, is nu klaar om in te dutten.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, neemt het lichaam deze houding niet aan om het effect van bestudeerde nonchalance te creëren, noch om onafhankelijkheid te bewijzen omdat het thuis niet mag. De houding wordt aangenomen omdat executives (denkende werkers) kort na de thee maar een kort interludium hebben om hun intellectueel werk te verrichten, omdat het grootste deel van de dag werd opgeslorpt door de zakelijke lunch die ervoor gezorgd heeft dat het meeste bloed naar de maag werd gestuurd om overuren te maken op digestief vlak.

Beter worden de benen omhoog gelegd en de stoel naar achter gekanteld, zodat het bloed naar de hersenen kan stromen. Maar terwijl deze houding er voor zorgt dat het bloed beter ons brein bereikt, helpt het helaas niet voor onze rug.

Gelukkig duurt het werk van de dag niet lang en uiteindelijk weet het lichaam  zijn wervelkolom weer in de auto te murwen en hobbelt het naar huis. Wat staat onze arme- en vermoeide rug nu nog te wachten? Allesbehalve rust en ontspanning! Het kan uitgerekt en gebogen over de biljarttafel gaan liggen, of schuin tegenover de bar, zittend op een hoge kruk met een glanzend rode zitting en gedwongen rechtop te blijven zonder meer steun dat een weduwpensioen maar kan bieden.  Het kan ook samengedrukt worden in een smalle theaterstoel op een krappe rij, of nog in het ergste geval, kan het op een drukke dansvloer terecht komen en gedwongen worden om zich in het ritme van een rumba te wrikken of een trillende samba, of te beven op een conga. Dat moet dan wel het einde zijn! Gestoord, neerslachtig en gedeprimeerd-maar tot nu toe zonder te protesteren (zo geduldig is de rug)-  wordt de rug naar huis gevoerd en te bed gelegd, waar het de hele nacht half slaapt en half bezorgd is voor de volgende dag, en misschien van op  afstand denkt om ooit eens wraak te nemen. Gewoon om het lichaam een scherp signaal of twee te geven, om hem te laten weten dat er een grens bestaat in het buigen, strekken, draaien, uitrekken, intrekken, torsen kortom; om hem te laten weten dat ook de wervelkolom zijn gevoelens heeft. Dit is de enige troostende gedachte die een rug ooit kan hebben: het geven van een goede onverwachte pijnlijke ruk aan het lichaam, wat kan leiden tot een staat van totale lichaamspaniek. Wat een wapen!